Ο ανοιχτός γάμος στην Ελλάδα: Το ζευγάρι ζει με σύμφωνο συμβίωσης χωρίς να παντρευτεί
Στην Ελληνική κοινωνία, όπου η οικογένεια και οι παραδόσεις κατέχουν κυρίαρχο ρόλο, η έννοια του ανοιχτού γάμου —δηλαδή της συμβίωσης δύο συντρόφων με βάση το σύμφωνο συμβίωσης χωρίς την τέλεση θρησκευτικού ή πολιτικού γάμου— προκαλεί συζητήσεις και επαναπροσδιορίζει τον θεσμό της οικογένειας. Ας δούμε το θέμα αυτό από διαφορετικές οπτικές γωνίες: νομική, θρησκευτική και κοινωνική, καθώς και τις συνέπειες που έχει για τα παιδιά που γεννιούνται εντός ενός τέτοιου γάμου.
Διαβάστε επίσης: Γουστάρεις τον ανοιχτό γάμο;
1. Νομική πλευρά
Από το 2008 και ιδίως μετά την τροποποίηση του νόμου το 2015, το σύμφωνο συμβίωσης στην Ελλάδα αποτελεί μια νομικά αναγνωρισμένη μορφή ένωσης δύο ατόμων (ανεξαρτήτως φύλου), η οποία προσφέρει σχεδόν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με έναν πολιτικό γάμο.
Δικαιώματα που εξασφαλίζει το σύμφωνο συμβίωσης και στους δυο:
- Κοινή φορολογική δήλωση.
- Δικαίωμα κληρονομιάς.
- Ασφαλιστική κάλυψη από τον/την σύντροφο.
- Γονική μέριμνα και αναγνώριση παιδιών.
- Προστασία σε περιπτώσεις διάστασης ή θανάτου.
Ωστόσο, δεν εξισώνεται πλήρως με τον γάμο σε όλα τα επίπεδα (π.χ. σε ορισμένα ασφαλιστικά ή διεθνή ζητήματα). Επιπλέον, απαιτείται ειδική συμβολαιογραφική πράξη και καταχώρηση στο ληξιαρχείο.
Διαβάστε επίσης: Ερωτικές γνωριμίες σε Facebook και Instagram
2. Θρησκευτική πλευρά
Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αναγνωρίζει το σύμφωνο συμβίωσης ως γάμο. Θεωρεί την ένωση δύο ανθρώπων χωρίς θρησκευτικό μυστήριο ως μη πλήρη ένωση ενώπιον του Θεού. Από θεολογικής άποψης, ο γάμος είναι ιερό μυστήριο και ευλογία για τη δημιουργία οικογένειας.
Κατά συνέπεια τα ζευγάρια που ζουν με σύμφωνο συμβίωσης δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε συγκεκριμένα εκκλησιαστικά μυστήρια (π.χ. να γίνουν ανάδοχοι σε βάπτιση). Η Εκκλησία ενδέχεται να αντιμετωπίζει επιφυλακτικά ή απορριπτικά μια τέτοια ένωση.
Διαβάστε επίσης: Πως επιδρά στους άντρες η γυναικεία σεξουαλικότητα;
3. Κοινωνική πλευρά
Η κοινωνία στην Ελλάδα σταδιακά εξελίσσεται, αλλά παραμένει συντηρητική σε αρκετά ζητήματα. Οι νεότερες γενιές τείνουν να αποδέχονται περισσότερο εναλλακτικές μορφές συμβίωσης, όπως το σύμφωνο, ιδίως σε αστικά κέντρα. Αντιθέτως, στην επαρχία, όπου οι κοινωνικές δομές είναι πιο παραδοσιακές, τα ζευγάρια που δεν παντρεύονται συχνά αντιμετωπίζουν κοινωνικές πιέσεις ή και προκατάληψη.
Η έννοια του “ανοιχτού γάμου” ενίοτε συγχέεται με ελεύθερες σχέσεις, αν και εδώ αναφερόμαστε κυρίως σε σταθερές συμβιώσεις με νομική κατοχύρωση και όχι σε πολυσυντροφικές ή μη μονογαμικές σχέσεις.
4. Παιδιά και οικογενειακή κατάσταση
Τα παιδιά που γεννιούνται μέσα σε μια οικογένεια με σύμφωνο συμβίωσης έχουν ίσα νομικά δικαιώματα με εκείνα που γεννιούνται σε γάμο (πολιτικό ή θρησκευτικό), εφόσον υπάρχει αναγνώριση της πατρότητας. Το σύμφωνο προβλέπει ρητά τη δυνατότητα άσκησης γονικής μέριμνας και από τους δύο γονείς.
Ωστόσο, κοινωνικά:
- Σε συντηρητικά περιβάλλοντα, ενδέχεται τα παιδιά να αντιμετωπίσουν διακρίσεις ή σχόλια.
- Σε σχολικές ή εκκλησιαστικές δραστηριότητες, η απουσία “τυπικά παντρεμένων γονέων” μπορεί να δημιουργήσει απορίες ή αμηχανία.
Παρά τα παραπάνω, οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι η σταθερότητα, η αγάπη και η αφοσίωση των γονέων είναι πιο σημαντικά για την ψυχική υγεία των παιδιών από τη νομική μορφή της ένωσης.
Διαβάστε επίσης: Ο άντρας μου προτιμά να αυνανίζεται βλέποντας τσόντες από το να κάνει σεξ μαζί μου
Εν κατακλείδι
Ο ανοιχτός γάμος ή το σύμφωνο συμβίωσης αποτελεί πλέον μία σοβαρή εναλλακτική του παραδοσιακού γάμου, προσφέροντας ασφάλεια και νομική προστασία. Αν και κοινωνικά και θρησκευτικά δεν είναι ακόμη πλήρως αποδεκτός από όλους, αντανακλά τις σύγχρονες ανάγκες και επιλογές πολλών ζευγαριών στην Ελλάδα.
Η επιλογή του τρόπου με τον οποίο θα δομηθεί μια οικογένεια θα πρέπει να βασίζεται στον σεβασμό, την ελευθερία και την αγάπη —και όχι αποκλειστικά σε παραδοσιακά σχήματα. Αν υπάρχει σεβασμός και αγάπη το ζευγάρι και τα παιδιά θα ζουν αρμονικά και ευτυχισμένα.
